دیلمان، زیباترین ییلاق شرق گیلان، یکی از بکرترین و دست‌نیافتنی‌ترین گوشه‌های خطه سرسبز گیلان است. آب و هوای آن سرد و کوهستانی است و به چشمه‌های فراوان و چشم‌اندازهای سبز و قله‌های پربرفش مشهور است. دیلمان از دو بخش پیرکوه و دیلمان تشکیل شده که از شمال به رشته کوه البرز و از شرق به قله درفک منتهی می‌شود. از نظر تاریخ سکونت، دیلمان یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های بشر در ایران به شمارمی‌آید، بطوریکه آثار زندگی غارنشینی و ابزار و ظروف مسی و مفرغی و سفالی نشان می‌دهد که از ۲۰۰۰ یال پیش از میلاد مسیح در این منطقه  زندگی وجود داشته است.

دیلمان که در ارتفاع ۲۲۰۰ متری و در شهرستان  سیاهکل استان گیلان قرار دارد شهر کوچکی  است که از دیرباز ییلاق‌هایش محل نگهداری دام‌ها بوده و شغل اصلی مردمان خونگرمش، همین دامداری است. این شهر از دو طریق در دسترس است. اگر در جاده‌ی قزوین رشت به تابلوها دقت کنید، بعد از لوشان و منجیل و رودبار به روستای رستم‌آباد خواهید رسید. با حرکت به سمت شرق، و عبور از روستاهای سندس و حاجیده، همین‌طور که از دامنه‌های سبز البرز بالا می‌روید، و از منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی سیاهرود می‌گذرید، قدم در ییلاق‌های سرسبز و وسیع و رویاگونی خواهید گذاشت که از اواسط بهار تا اوایل پاییز، میزبان گله‌های کوچک و بزرگ گوسفندان است. در ادامه و با عبور از آسیابر به دیلمان خواهید رسید.

مسیر دوم از شهر سیاهکل و جنگل‌ها و شالیزارها آغاز می‌شود. هرچه از سیاهکل دور می‌شوید و در دامنه‌ی کوه‌ها بالا می‌روید، خانه‌های قدیمی و روستایی بیش تری توجه شما را جلب خواهد کرد. به شما پیشنهاد می‌کنم در یکی از روستاهای کوچک توتکی یا توشی، اندکی توقف کنید و در یکی از کافه‌های محلی، یک چای تازه‌دم نوش جان کنید. مطمئن باشید مزه‌ی این چای را، که محصول چای‌کاران همین منطقه است هرگز فراموش نخواهید کرد. اندکی بعد به آبشار لونک خواهید رسید. آبشار و غذاخوری‌های نزدیک آن نیز محل مناسبی برای توقف و یک پیاده‌روی کوتاه در دل جنگل است. بعد از آن هم به روستای زیبای اسپیلی خواهید رسید؛ که طبیعت آن همچون نامش جذاب و دوست‌داشتنی است. قله‌ی درفک، یا همان بام گیلان نیز، در تمام طول مسیر شما را همراهی می‌کند و به مناظر اطراف جاده جلوه‌ی خاصی می‌بخشد.

به جز ییلاق‌های سبز، و حس رهایی و آزادی در این طبیعت رؤیایی، به جز آبشارها و رودخانه‌ها و به جز جنگل‌های بکر، دیلمان جاذبه‌های دیگری نیز برای مسافرانش دارد. دیلمان به دلیل قدمت و اهمیت تاریخی‌اش درواقع یکی از چهارراه‌های طبیعت و تاریخ ایران است. حمام تاریخی دیلمان یا حمام میربلوک یکی از همین جاذبه‌هاست که به دوره‌ی صفویه بازمی‌گردد. قلعه‌ی تاریخی روستای گرمارو نیز یکی دیگر از دیدنی‌های این منطقه است. کاروانسرای تی‌تی که با سنگ‌های رودخانه‌ای و آجر به همراه ملاط گچ و ساروج ساخته شده است، نیز در فاصله‌ی کمی نسبت به دیلمان قرارگرفته است. تی‌تی که در زبان گیلی به معنی شکوفه است نامی است که روی این کاروانسرای بازمانده از دوران صفوی گذاشته‌اند.این کاروانسرا در گذشته اقامتگاه افرادی بود که از سیاهکل و دیلمان به سمت طالقان حرکت می‌کردند. 

یکی دیگر از زیبایی‌های خاص و منحصر به فرد این منطقه رویش گل‌های سوسن چلچراغ در خردادماه است. این گل‌ها در اواخر بهار، به مسیر دیلمان به آسیابر رنگ و جلای دیگری می‌بخشند. با توجه به بکر ماندن این منطقه در مقایسه با دیگر قسمت‌های نوار شمالی کشورمان، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های منطقه‌ی دیلمان روستاگردی و هم‌نشینی با مردم دیلمی و کوه‌نشین منطقه است. مردمانی که با لباس و زبان سنتی، و زندگی در دل جنگل‌های بهشتی این منطقه همیشه با روی باز پذیرای گردشگران هستند.

مسیر دسترسی به دیلمان

برای سفر به جاده سیاهکل و  دیلمان باید جاده ۴۲ کیلومتری رشت به لاهیجان را طی کنید و ابتدا به این شهر زیبای استان گیلان برسید. این مسیر تقریبا ۴۵ دقیقه طول خواهد کشید. پس از لاهیجان هم باید وارد جاده جنوبی یا همان سیاهکل شوید که دارای جنگل انبوه است و در این جاده باید حدود ۱۵ کیلومتر رانندگی کنید. مسیر ۴۵ کیلومتری سیاهکل به دیلمان از میدان بسیج سیاهکل شروع می‌شود و به دلیل پرپیچ‌وخم بودن جاده، تقریباً یک ساعت و نیم تا دیلمان راه دارید.